Etna wijnen: ontdek het terroir van Sicilië’s vulkaanwijnen
Wie voor het eerst over Etna wijnen hoort, denkt misschien meteen aan de imposante vulkaan op
Wijnfouten ontdekken: hoe herken je een fout in wijn?
Inhoud van dit artikel:
Hoe ontdek je een fout in wijn?
Als je in een restaurant een fles wijn bestelt krijg je (hopelijk) vaak de vraag wie de wijn mag voor proeven voordat de wijn geschonken wordt. Hoewel je dan vast ook op let of je hem lekker vind of niet, is dit eigenlijk voor iets heel anders bedoeld. Wanneer je een wijn voor proeft (soms doen sommeliers dit zelf), test je of er wijnfouten in de fles zitten. Hoe je ook alweer precies wijn proeft kun je hier terugvinden. Wijnfouten (kurk, brett, oxidatie etc.) ontstaan vaak doordat de wijn verkeerd is bewaard en behandeld. Welke meest voorkomende wijnfouten er zijn en hoe je ze kan ontdekken lees in je in deze blog.
Dit zijn de meest voorkomende fouten in wijn
1. Kurk in wijn
Ja. Die kennen we allemaal wel. Om het fabeltje maar gelijk uit de wereld te halen, deze wijnfout betekent niet dat er daadwerkelijk kurk in je glas rond drijft. Maar wat is kurk dan wel? Kurk kun je heel makkelijk herkennen. Ruikt de wijn sterk naar nat karton, natte hond of een muffe kelder, dan zit er kurk in. Kurk ontstaat door een besmetting van schimmel of bacterie die TCA veroorzaakt (trichlooransol). Die stof ontstaat door het bleken en desinfecteren van kurken of flessen met behulp van chloor. Ook flessen die niet met een kurk maar met een schroefdop zijn afgesloten, kunnen daarom kurk bevatten. Circa 1-3% van alle flessen hebben kurk. Tegenwoordig worden kurken steeds meer gesteriliseerd met nieuwe methodes om dit probleem tegen te gaan. Het is een fout waar je niets meer aan kunt doen dus de wijn mag je terugsturen.
2. Oxidatie
Oxidatie komt na enige tijd in alle wijnen voor, maar als een fles wijn verkeerd wordt bewaard, gebeurd dit veel eerder. Je herkent een geoxideerde wijn aan een scherpe geur zoals beurse appels en de wijn is (deels) bruin verkleurd. Sommige wijnen horen oxidatief te zijn (denk aan sherry of marsala) maar in een goede witte of rode wijn is dit een fout. Oxidatie is het proces waarbij bepaalde stoffen in de wijn verbindingen aangaan met zuurstof.
Door te veel oxidatie worden zuren en tannines afgebroken en worden deze soepeler en aangenamer. Dit is het geval wanneer een wijn houtrijping heeft gehad. Een te sterk geoxideerde wijn is dus te heftig of te snel gebeurd. Er wordt dan ook wel gezegd dat de wijn te sterk is gemaderiseerd waarbij je feitelijk zegt dat de wijn té snel oud is geworden en over zijn top is. De fruitige aroma’s zijn verloren en maken plaats voor (ongewenste) notenaroma’s. Een gebroken / gescheurde kurk kan hier eventueel op wijzen.
meer leren over wijn
Zin om dieper in het glaasje te duiken?
De online wijncursussen van Hart voor Wijn zijn laagdrempelig en maken leren over wijn leuk. Leer wijn proeven en maak kennis met de wereld vol wijn. Ontdek hoe je wijn kunt combineren bij gerechten zodat jij nog meer kunt genieten van wijn.
Iedere cursus zit vol met praktische opdrachten én natuurlijk gaan we veel proeven. Bekijk nu een gratis proefles.
Iedere cursus zit vol met praktische opdrachten én natuurlijk gaan we veel proeven. Bekijk nu een gratis proefles.
3. Reductie
Als de wijn tijdens de vinificatie te weinig zuurstof heeft gekregen kan er reductie ontstaan. De wijn ruikt dan naar knoflook, gekookte kool, rotte eieren of een verbrande lucifer. Het is het bekende zwavelaroma. Om wijn te conserveren wordt er vaak gebruik gemaakt van sulfiet (zwaveldioxide). Dit gaat de hierboven benoemde oxidatie tegen waardoor bacteriën en ongewenste gisten geen kans krijgen. Als er teveel wordt gebruikt ontstaat die prikkelende chemische geur. Het verpest ook de fruitigheid van jonge wijnen. Dit is een wijnfout die je soms op kunt lossen door een wijn te decanteren in een karaf óf er met een zilveren lepel in te roeren. Haha. Als dat niet werkt en de zwavel geur blijft, moet ook deze wijn terug.
4. Brett(anomyces)
Dit is een gevalletje you hate it or you love it. Maar ook weer niet. Brett(anomyces) is een wilde gistsoort die zich ontwikkelt naast wijngist. Wijnproducenten laten dat soms bewust toe omdat technisch gezien Brett niet slecht is. De wijn kan gaan ruiken naar verband / pleisters, leer, een boerderij/stal of kardemom. Sommige wijnliefhebbers kunnen de aardeachtige, rustieke aroma’s die Brett toevoegt enorm waarderen. Maar andere hebben er juist een hekel aan en vinden het ranzig.
Brett kan in korte tijd snel aroma’s ontwikkelen en is moeilijk te managen in de kelder. Er komen allerlei technische en biologische tools bij kijken om de Brett ontwikkeling te monitoren en controleren. Brett kan ook net als reductie worden tegen gegaan door het toevoegen van sulfiet, al lijkt het daar soms resistent voor te zijn.
Brett vind je vooral terug in wijnen die houtopvoeding hebben gehad maar kan ook groeien doordat er restsuiker in de wijn zit. Ook de malolactische vergisting brengt meer risico op Brett met zich mee, vooral als die omzetting van het sterke appelzuur naar melkzuur te langzaam op gang komt. Goede hygiëne is een belangrijke factor in het in bedwang houden van Brettanomyces in de kelders. Daarnaast zijn er twee methodes om Brett te elimineren voordat de wijn gebotteld wordt: steriele filtering en het toevoegen van het chemische stofje DMDC dat ook gebruikt wordt bij de sterilisatie van vruchtensappen en sportdranken.
5. Azijnsteek (vluchtig zuur)
Soms kun je een scherpe azijngeur of zelfs nagellakremover (aceton) of lijm aan de wijn ruiken. De wijn bevat dan waarschijnlijk veel vluchtig zuur. Deze zuursoort draagt ook weer bij aan de complexiteit van een wijn, zij het in beperkte mate. Vluchtig zuur wordt ook wel azijnsteek door azijnzuur bacteriën genoemd. Die bacteriën oxideren naar azijnzuur in de wijn. Bij hogere temperaturen vindt azijnsteek makkelijk plaats. Als je er overgevoelig voor bent vind je het waarschijnlijk niet lekker.
6. Troebelheden en depot
Er bestaan een aantal vormen van troebelheden in wijn. Troebelheid is in de basis niet altijd gewenst, maar het hoeft niet altijd de geur of smaak te schaden. In sommige gevallen is troebelheid zelfs onvermijdelijk, bijvoorbeeld als de tannine door veroudering in de fles gaat neerslaan. Doordat kleurstoffen en tannine onderling met elkaar gaan reageren, vormen ze moleculen die naar het depot van de fles zinken. Het is absoluut geen slecht teken en heeft dus ook geen nadelige werking op je smaak, mits het depot in de fles blijft en niet in je glas komt. Niet helemaal leeg schenken dus zo’n oude fles.
7. Wijnsteenzuur kristallen
Wijnsteenzuurkristallen ontstaan door dat het wijnsteenzuur (wat in iedere wijn zit) in contact komt met kalium. De kristallen zijn onoplosbaar en zakken naar de bodem of kleven zich vast aan de kurk. Het beïnvloedt de geur of smaak van de wijn niet. Kou kan er voor zorgen dat die kristallen snel gevormd wordt. Om dit te voorkomen kan vooral bij witte wijn, een koude behandeling worden toegepast. De wijn wordt dan voor korte tijd op ongeveer -4 graden gebracht waardoor de kristallen neerslaan en verwijderd kunnen worden. Daardoor ontstaan ze niet meer in de fles.
Next time, you’re prepared!
Volgende keer dat jij gevraagd wordt om de wijn voor te proeven weet je in ieder geval waar je op moet letten, en wat je vooral niet wilt ruiken. Wijnfouten als kurk, brett en oxidatie komen vaker voor dan je denkt. Onthoud wel, het proeven van de wijn is alleen bedoeld om te beoordelen of er niets aan mankeert, niet om te kijken je hem lekker vindt. Dan is terugsturen helaas geen optie namelijk. Twijfel je of er een wijnfout is? Vraag het gewoon aan de sommelier en hij of zij zal je bij een goed restaurant een eerlijk antwoord geven en je interesse alleen maar waarderen.
Kirsten van Harten
Ik deel graag mijn enthousiasme en kennis over wijn zodat anderen er wat van kunnen leren. Wie wat van wijn wil weten moet vooral veel proeven. Drinken mag ook. Zolang je er maar van geniet!
meld je aan voor de nieuwsbrief
Omdat je niets meer wilt missen
WIL JE VERDER LEZEN?
Bekijk de andere blogs
Proefnotitie: Lingua Franca Estate Chardonnay 2022
Lingua Franca is een modern wijnhuis in de Eola-Amity Hills van Oregon, een streek die wereldwijd
Ontdek de Wereld van Bourgogne Wijnen: Geschiedenis, Regio’s en Trends
Bourgogne, een van de meest prestigieuze wijnregio’s ter wereld, staat bekend om zijn verfijnde en complexe