Etna wijnen: ontdek het terroir van Sicilië’s vulkaanwijnen
Wie voor het eerst over Etna wijnen hoort, denkt misschien meteen aan de imposante vulkaan op
Een Glaasje Port: het verschil tussen Tawny en Ruby
Inhoud van dit artikel:
Wie gek is op kaas heeft waarschijnlijk ook wel eens een glaasje port Tawny of Ruby op. En nee dan heb ik het niet over port salut kaas (ook lekker overigens), maar over de drank port. Port komt uit de Douro in Portugal en werd vroeger opgevoed in Villa Nova de Gaia. Toen dacht men namelijk dat het in de Dourovallei te heet was om de wijnen op te voeden. Juist die opvoeding is namelijk heel belangrijk om een goed glas port te maken. De verschillende soorten van rijping verklaart het verschil tussen Tawny en Ruby port.
Port heeft een hoog alcoholpercentage dus is port nu wijn of drank?
Vaak krijg ik bij een wijncursus de vraag: is port wijn of is het sterke drank? Eigenlijk is het beide, maar om te beginnen is port zeker wijn. Port heeft een hoog alcoholpercentage en dat heeft alles te maken met de vinificatie van port. Port is namelijk een versterkte wijn omdat de alcoholische vergisting halverwege wordt beëindigd. Dit gebeurt als ongeveer de helft van de suikers uit de most zijn omgezet in alcohol. Er wordt dan aguardente toegevoegd: een kleurloze wijnalcohol van ongeveer 77%. Hierdoor blijft er behoorlijk wat restzoet achter in de wijn, zo’n 80 tot 120 gr/l.
Omdat de most voor de port razendsnel moet worden omgezet in wijn, is het belangrijk dat er een snelle extractie is van de kleuren en tannines van de druiven. Traditioneel wordt er daarom gebruik gemaakt van lagares: grote granieten bakken van ongeveer 1 meter diep waar de druiven in gaan voor de fermentatie. Daarbij gaan mensen arm in arm door de druivenmassa lopen op een bepaald ritme. Dit is niet alleen bedoeld om de druiven te persen, maar vooral om de ‘hoed’ (manta) van de schillen en pitten steeds weer onder te dompelen. Tegenwoordig zijn er natuurlijk ook moderne systemen die dit menselijke proces vervangen.
Omdat de most voor de port razendsnel moet worden omgezet in wijn, is het belangrijk dat er een snelle extractie is van de kleuren en tannines van de druiven. Traditioneel wordt er daarom gebruik gemaakt van lagares: grote granieten bakken van ongeveer 1 meter diep waar de druiven in gaan voor de fermentatie. Daarbij gaan mensen arm in arm door de druivenmassa lopen op een bepaald ritme. Dit is niet alleen bedoeld om de druiven te persen, maar vooral om de ‘hoed’ (manta) van de schillen en pitten steeds weer onder te dompelen. Tegenwoordig zijn er natuurlijk ook moderne systemen die dit menselijke proces vervangen.
Houtgerijpte port: tawny
Hoewel er veel verschillende soorten port bestaan, zijn er twee basis typen te onderscheiden. Port wijnen die op hout rijpen en portwijnen die op fles rijpen: Tawny en Ruby port. Port wijnen die op houten vaten rijpen krijgen door de oxidatie andere aroma’s. Ook de kleur van een Tawny port ontwikkelt zich naar een lichtere, oranjeachtige kleur die Tawny wordt genoemd. De aroma’s zijn vaak rijper. Een goedkope Tawny is vaak niets meer dan een vermenging van witte en rode port, een verdunde Ruby die na 3 jaar wordt gebotteld. Een betere Tawny is een Tawny Reserva die gemiddeld 7 jaar houtrijping heeft gehad en daardoor gaat ruiken naar aroma’s van gedroogde vruchten en gebrand hout. Er zijn ook Old Tawny’s met leeftijdsaanduidingen van bijvoorbeeld 10, 20 of 30 jaar. Dit zijn port uit verschillende oogstjaren met een gemiddelde leeftijd van die aanduiding.
Flesgerijpte port: Ruby
Daarnaast bestaan er dus ook fles gerijpte portwijnen. Die hebben een veel lichtere vorm van oxidatie gehad. De kleur van deze port soort is vaak meer donkerrood en wordt Ruby genoemd (het Engelse woord voor robijn). In de aroma’s kun je hier veel meer geuren van fris fruit terugvinden. Ruby port is meestal een blend van wijnen uit meerdere jaren en heeft een gemiddelde rijping van 2 tot 3 jaar op de fles. Ruby Reserva wordt gemaakt van kwalitatief betere druiven en rijpt zo’n 3 tot 5 jaar. De smaak is dan intenser. Een bijzondere Ruby port soort is bijvoorbeeld een Vintage. Vind je het leuk om het verschil van een Tawny en Ruby port te proeven? Dan is het aan te raden om een port proeverij pakket te bestellen. Kopke port heeft heel leuk setje dat je online bijvoorbeeld bij Wijnservice.nl kunt bestellen.
meer leren over wijn
Zin om dieper in het glaasje te duiken?
De online wijncursussen van Hart voor Wijn zijn laagdrempelig en maken leren over wijn leuk. Leer wijn proeven en maak kennis met de wereld vol wijn. Ontdek hoe je wijn kunt combineren bij gerechten zodat jij nog meer kunt genieten van wijn.
Iedere cursus zit vol met praktische opdrachten én natuurlijk gaan we veel proeven. Bekijk nu een gratis proefles.
Iedere cursus zit vol met praktische opdrachten én natuurlijk gaan we veel proeven. Bekijk nu een gratis proefles.
Bijzondere soorten port: Vintage, Colheita en LBV
Bij veel verschillende soorten port staat geen oogstjaar op het etiket vermeld. Dit komt omdat het vaak om een blend uit meerdere jaren gaat. Bij port soorten als Vintage, Late Bottled Vintage (LBV) en Colheita is de vermelding van het oogstjaar echter verplicht. Een Vintage port komt uit de beste wijngaarden en heeft de kwaliteit van een goed oogstjaar. Hooguit 2% van de port productie is Vintage. De wijn wordt heel jong -ongefilterd- gebotteld. Door de oudering op fles wordt de wijn zacht en elegant en ontstaan er aroma’s als chocola, cacao en koffie.
Een Late Bottled Vintage (LBV) is een wijn die niet als vintage is erkend, maar zich op het vat uitzonderlijk goed ontwikkeld. Na 2 jaar kan zo’n wijn geen vintage meer worden, maar tot maximaal 6 jaar houtrijping mag de wijn dan de aanduiding Late Bottled Vintage LBV krijgen. Deze port is sneller op dronk dan een échte vintage en ontwikkelt minder depot. Colheita is Portugees voor vintage. Dit is dus een portwijn van één jaargang, maar hij heeft langer dan zeven jaar gerijpt. Een Colheita is dus eigenlijk een hele oude Tawny uit één bijzonder goed oogstjaar. Er wordt trouwens ook witte port gemaakt. Meestal rijpt een normale witte port zo’n 18 maanden en een Reserva minimaal 7 jaar. Vooral een Branco Reserva Port is meestal van heel goede kwaliteit en bijzonder floraal en complex.
Een Late Bottled Vintage (LBV) is een wijn die niet als vintage is erkend, maar zich op het vat uitzonderlijk goed ontwikkeld. Na 2 jaar kan zo’n wijn geen vintage meer worden, maar tot maximaal 6 jaar houtrijping mag de wijn dan de aanduiding Late Bottled Vintage LBV krijgen. Deze port is sneller op dronk dan een échte vintage en ontwikkelt minder depot. Colheita is Portugees voor vintage. Dit is dus een portwijn van één jaargang, maar hij heeft langer dan zeven jaar gerijpt. Een Colheita is dus eigenlijk een hele oude Tawny uit één bijzonder goed oogstjaar. Er wordt trouwens ook witte port gemaakt. Meestal rijpt een normale witte port zo’n 18 maanden en een Reserva minimaal 7 jaar. Vooral een Branco Reserva Port is meestal van heel goede kwaliteit en bijzonder floraal en complex.
Hoelang kun je port bewaren?
De houdbaarheid van port is vooral afhankelijk van de stijl, kwaliteit en rijping van de port. Flessen port die snel na de aankoop moeten worden opgedronken hebben een ‘stopkurk’ in de fles. Flessen port die bedoeld zijn nog even te ouderen hebben vaan een normale gedreven kurk. Geoxideerde port soorten zoals Tawny en Colheita, kunnen na opening langer bewaard worden dan niet-geoxideerde port zoals Ruby of Vintage. Als vuistregel hoelang je een port kan bewaren, kun je aanhouden dat port die is afgesloten met een ‘gewone kurk’ binnen 3 dagen na openen moet worden opgedronken. Port die is afgesloten met een stopkurk heeft vaak een houdbaarheid van een paar weken nadat de fles geopend is.
Wil je een fles port cadeau geven? Dan is het leuk om op zoek te gaan naar een bijzondere port uit één oogstjaar en dus bijvoorbeeld een LBV of Colheita. Die flessen kunnen jarenlang worden bewaard waardoor het leuk is om cadeau te geven bij een verjaardag, geboorte of bruiloft om een bijzonder jaartal aan te duiden.
Wil je een fles port cadeau geven? Dan is het leuk om op zoek te gaan naar een bijzondere port uit één oogstjaar en dus bijvoorbeeld een LBV of Colheita. Die flessen kunnen jarenlang worden bewaard waardoor het leuk is om cadeau te geven bij een verjaardag, geboorte of bruiloft om een bijzonder jaartal aan te duiden.
Wat eet je bij een glas port?
Bij een mooi glas port wordt traditioneel vaak een kaasplankje geserveerd. Hoewel ik port en kaas ook echt wel lekker vind, moet ik eerlijk zeggen dat ik bij een kaasplankje toch ook graag wel eens iets anders drink. De ene kaas is de andere niet en port is soms te zwaar voor lichtere kaasstijlen. Port gaat ook erg goed bij desserts met chocolade. Heb je dan nog een restje port over? Maak er dan stoofperen mee of een lekkere port saus voor bij een mooi stukje hertenbiefstuk bijvoorbeeld. Genieten! Tegenwoordig worden er ook cocktails met port gemaakt, vooral vaak met tonic. Dat doe je natuurlijk niet met een mooi gerijpte port, maar kan wel leuk zijn om het hoge alcoholpercentage en de intense smaak wat te verfrissen.
Kirsten van Harten
Ik deel graag mijn enthousiasme en kennis over wijn zodat anderen er wat van kunnen leren. Wie wat van wijn wil weten moet vooral veel proeven. Drinken mag ook. Zolang je er maar van geniet!
Ps. Wil je voortaan op de hoogte blijven van alle nieuwe blogs? Meld je hieronder aan!
meld je aan voor de nieuwsbrief
Omdat je niets meer wilt missen
WIL JE VERDER LEZEN?
Bekijk de andere blogs
Proefnotitie: Lingua Franca Estate Chardonnay 2022
Lingua Franca is een modern wijnhuis in de Eola-Amity Hills van Oregon, een streek die wereldwijd
Ontdek de Wereld van Bourgogne Wijnen: Geschiedenis, Regio’s en Trends
Bourgogne, een van de meest prestigieuze wijnregio’s ter wereld, staat bekend om zijn verfijnde en complexe