Afgelopen weekend organiseerde ik de Spaanse Wijnproeverij. Spanje biedt een walhalla van wijnen, die je als wijnliefhebber ontdekt moet hebben. En dan heb ik het niet alleen over Rioja! Door extreme seizoensinvloeden komen er geconcentreerde, spannende wijnen vandaan. In deze blog neem ik je mee naar Wijnbouw in Spanje: veel wijn, streken en variatie.
Een stukje geschiedenis..
De Spaanse wijngeschiedenis is al ruim 3.000 jaar oud. Handelaren uit Afrika zorgden voor de aanplant van de eerste wijnranken rondom de stad Jerez de la Frontera. Nu bekend als het sherrygebied. De Romeinen trokken later het binnenland in via de rivieren en brachten de wijnstok naar een aantal gebieden. Lange tijd werd wijnbouw daarna verboden door de Islamitische Moren, maar toen die in 1942 verdwenen werd de wijnbouw nieuw leven ingeblazen.
Door de jaren heen werd het hele land aangeplant met druivenstokken. Op het gebied rondom Malaga en sherry na, werd de meeste wijn altijd gemaakt voor de Spanjaarden zelf. Maar toen de Franse wijnboeren geteisterd werden door de druifluis kwamen zijn naar Rioja en Navarra. Dankzij de kennis van die Fransen werden er steeds betere wijnen gemaakt en ontstond er export. Tot er ook druifluis in Spanje ontstond en alle wijngaarden gerooid werden. Na de aanplant van resistente wijnstokken en de Spaanse burgeroorlog veranderde het echter pas echt aan het eind van de 20e eeuw. Toen ontstond er handel en werd de wijnbouw gemoderniseerd. De kwaliteit is inmiddels met sprongen vooruit gegaan en wordt steeds populairder.
Rol van terroir bij wijnbouw in Spanje
Spanje heeft het grootste oppervlakte wijnbouwgrond ter wereld maar neemt in Europa de derde plaats in qua opbrengst (na Frankrijk en Italië). Het gemiddelde rendement is slechts 37 hl per hectera. Dit komt vooral door de grote droogte en vaak nog het achterblijven van moderne vinificatietechnieken. Waar je als Ibiza of Costa toerist het land misschien vooral kent van de playa’s, kenmerkt het landschap zich verder met brede dalen, rotsachtige gebieden, stenige vlaktes en groene landschappen. Spanje heeft na Zwitserland de meeste bergen van Europa.
Door de omvang van het land zijn er ook een aantal diverse klimaatzones terug te vinden. En dat dat veel invloed heeft op de smaak van wijn wist je al als je deze blog las. ik zei het eerder al Spanje heeft veel wijn, veel streken en veel variatie. In het noordwesten is veel invloed van de Atlantische Oceaan. Het is er guur, koud en er valt veel regen. Rias Baixas en País Vasco zijn het koelst en gespecialiseerd in levendige witte en soepele rode wijnen. Meer naar het zuiden in de Duero vallei komen stevige wijnen vandaan. En natuurlijk het bekendere Rueda gebied voor witte verdejo wijnen.
De oostzijde van het land heeft een mediterraan klimaat met hoge zomertemperaturen. Het valt uiteen in twee grote gebieden. De Ebrovallei is beroemd om zijn robuuste, fruitige rode wijn en rosé. In de kustheuvels worden cava en elegante rode wijnen geproduceerd. Ook ligt het unieke gebied Priorat (onder Barcelona) hier wat bekend is door de bordeaux stijlen. Betaalbaardere varianten vind je ook in het net iets zuidelijker gelegen Montsant of Terra Alta.
In het midden en westen van Spanje liggen grote hoogvlaktes. Die hebben een landklimaat met steenkoude winters en bloedhete zomers mét wel weer koele nachten. De betaalbare wijnen komen vooral uit centraal Spanje, vooral Castilla – La Mancha en delen van Valencia. Vaak wel nog uitstekende kwaliteit. In de meest zuidelijke gebieden wordt de zomerse hitte soms wat getemperd door koele zeelucht. De wijngaarden worden gedomineerd door palomino fino en pedro ximénez, die worden verwerkt in diverse soorten sherry.
Minimale houtrijping in Spanje
In Spanje is in wetgeving vastgelegd hoe lang een wijn moet rijpen om een bepaalde benaming te verkrijgen. Aan de hand van de rijpingsduur kan je echter ook een stijl vinden die je lekker vindt. Hoe langer een wijn rijpt, hoe meer gerijpte aroma’s zich ontwikkelen en dat maakt de wijn rijker. De volgende opsomming is standaard, aar in sommige streken gelden langere minimale rijpingsperiodes. Joven: wijn rijpt niet of kort op hout. Crianza: 24 maanden gerijpt waarvan minimaal 6 maanden op hout. In rioja en Ribera del Duero minimaal 1 jaar op hout. Reserva: 36 maanden gerijpt waarvan minimaal 12 maanden op vat. Gran Reserva: 60 maanden gerijpt met minimaal 18 maanden op hout. In Rioja en Ribera del Duero zelfs 2 jaar op hout.

Rode rakkers!
In Spanje kunnen we natuurlijk niet om de blauwe topdruif Tempranillo heen. Ze noemen hem lokaal ook aragonés, cencibel en diverse ‘tinto’ namen. Voor het gemak ;-). Bekend om zijn geur en smaak van rood en zwart fruit met vriendelijke tannines. Dé druif uit Rioja en Ribera del Duero. Garnacha: in Frankrijk ken je hem als Grenache. Worden rosé wijnen van gemaakt en fruitige rode wijnen met kersensmaak. Monastrell: is de leverancier van kruidige, stevige wijnen met rijp zwart fruit. In Frankrijk noemen ze de druif mourvèdre. Bobal: is een druif met veel zuur en tannines en ook geschikt voor rosé of stevige rode wijnen. Mencia: vaak fruitige, kruidige rode wijnen die potentie hebben om te ouderen.
Witte wijnen uit Spanje

Cava of Champagne?
Het Spaanse antwoord op champagne wordt gemaakt volgens dezelfde méthode traditionelle. Dat betekent kort gezegd dat er een basis wijn wordt gemaakt die vervolgens een tweede rijping op fles krijgt waardoor er koolzuur in de fles ontstaat en gistaroma’s als brioche of toast ontstaan. Hoe dat verder precies zit kun je teruglezen in deze blog ‘hoe word champagne gemaakt’. Cava wordt gemaakt van de inheemse druiven macabeo, xarello en paralleda. De mousserende wijn is een stuk beter betaalbaar dan champagne. Technisch gezien zijn de kwaliteitsniveaus soms vergelijkbaar maar ik vind persoonlijk cava minder complex en vaak wat fruitiger.

Make Sherry great again

Kirsten van Harten
Ik deel graag mijn enthousiasme en kennis over wijn zodat anderen er wat van kunnen leren. Wie wat van wijn wil weten moet vooral veel proeven. Drinken mag ook. Zolang je er maar van geniet!