Etna wijnen: ontdek het terroir van Sicilië’s vulkaanwijnen
Wie voor het eerst over Etna wijnen hoort, denkt misschien meteen aan de imposante vulkaan op
De stappen van het wijn proeven
Inhoud van dit artikel:
Wil je leren wijn proeven? Dan zit er maar één ding op. Oefening baart kunst en door veel te proeven train je je smaakvermogen. Doordat ik in een jaar tijd redelijk veel cursussen en avonden met proefgroepen heb gehad merk ik dat mijn eigen skills steeds beter worden. Helaas zakt het soms ook weg en kan ik soms totaal niet thuis brengen wat ik nou precies ruik en proef. Als ik een fles wijn open trek met vrienden schenk ik die nooit meer uit zonder even voor te proeven. Ik krijg vaak de vraag wat ik er dan uit haal maar vooral hoe ik dat dan toch zo herken. Het vraagt soms een beetje concentratie maar met onderstaande stappen kun je zelf ook je proefkunsten verbeteren. Beter worden in wijn leren proeven: wijnaroma’s & basiskennis wijn verbeteren? Lees hieronder verder.
Kijken naar de kleur van wijn
Als wijnliefhebber snap ik maar al te goed dat je het liefst gelijk een slok neemt. Toch is het erg waardevol om eerst even te kijken in je glas. Het uiterlijk zegt meestal veel over de kwaliteit en harmonie van een wijn. Schenk om goed te kijken het glas maar voor een derde vol en houdt het glas het liefst boven een witte achtergrond. Kijk dan naar de tint en intensiteit.
Witte wijn kleurt van licht strogeel tot diep goudkleurig. Houtrijping geeft vaak een diepere kleur mee net als ouderdom en evt. oxidatie. De kleur van Rosé wordt bepaald door de methode die de wijnboer gebruikt. Diepere kleuren betekent dat het sap langer in de druivenschillen heeft gelegen óf dat er een scheutje rood is toegevoegd. Rode wijn komt in meer tinten. Echt een rode tint heeft vaak een flinke zuurgraad. Meer paarse of blauwe tinten hebben lage zuurgraden. Rode wijnen verliezen hun intensiteit en tint door de rijping. Een oudere rode wijn kun je dus goed herkennen door aan de rand naar de intensiteit te kijken. Hoe meer wateriger die wordt, hoe ouder. De kleur wordt dan ook wel ‘getaand’ genoemd. Dan is er nog nog de viscositeit of terwijl de ‘tranen’ van de wijn. Hoe dikker de tranen aan de binnenkant van het glas, hoe hoger het alcohol en/of suikergehalte.
Ruiken aan wijn
Ruiken aan wijn is misschien nog wel belangrijker dan proeven. Tenminste, als je er wat uit wilt ontdekken. Je smaak wordt namelijk voor een groot deel beoordeeld door wat je ruikt. Ruiken doe je altijd in meerdere stappen. Geuren in een wijn zijn onder te verdelen in 3 levels. Primaire aroma’s komen van de druif die ontstaan tijdens de fermentatie. Als je aan wijn ruikt vervliegt de alchohol vrij snel en zorgt dat een geur van de druif naar boven komt. De manier hoe ik het geleerd heb is om dan aan ”emmertjes” te denken: emmertje fruit, bloemen, plantaardig of een emmertje met kruiden. Als beginner zou ik me vooral daarop richten. Het is natuurlijk helemaal logisch dat je niet altijd de appels met peren kan vergelijken. Probeer daarom eerst eens het fruit dat je ruikt te plaatsen in een categorie zoals citrus, tropisch of rood fruit. Daarnaast kun je proberen om bloemige, plantaardige of kruidige aroma’s herkennen. Als hulp raad ik je aan om een aromawiel te gebruiken. Ik heb deze standaard opgeslagen op m’n iPhone en als ik geuren lastig vind te definiëren pak ik hem erbij.
Wijnaroma's ruiken
Om wat dieper in fruitaroma’s te duiken kan het ook helpen als je je baseert op 2 categorieën bij witte en rode wijn. In rode wijn vind je zwart fruit (blauwe bessen, bramen, pruimen) in een malbec, syrah, tempranillo of cabernet sauvignon. Vaak zijn dat ook wat vollere wijnen. Rood fruit (aardbeien, frambozen, kersen) vind je vooral in een merlot, sangiovese, pinot noir.. of lekker beide als het een blend van meerdere druiven is.
Bij witte wijn kun je indelen tussen citrus (grapefruit, citroen) en proef je veel in riesling, chardonnay en pinot grigio. Boomfruit (appel, peren, abrikoos) vind je vaak in sauvignon blanc, viognier of chenin blanc. Probeer ook te ontdekken of het rijper tropischer fruit is en mogelijk dan uit een warmer klimaat kan komen. Let wel, deze categorie indelingen is heel basaal, je kan prima het één ruiken in een wijn uit de andere categorie. Dat maakt het zo leuk. En ingewikkeld.
Hoe die aroma’s nou in je wijn komen? Nu wordt het wat technischer. De fruitaroma’s zijn op moleculair niveau identiek aan de daadwerkelijke fruitgeuren. Dus de samenstelling die de geur van bijvoorbeeld aardbeien in aardbeienjam heeft, ziet er hetzelfde uit als de verbinding die de geur van aardbeienjam produceert in een glas Barbera.
Bij witte wijn kun je indelen tussen citrus (grapefruit, citroen) en proef je veel in riesling, chardonnay en pinot grigio. Boomfruit (appel, peren, abrikoos) vind je vaak in sauvignon blanc, viognier of chenin blanc. Probeer ook te ontdekken of het rijper tropischer fruit is en mogelijk dan uit een warmer klimaat kan komen. Let wel, deze categorie indelingen is heel basaal, je kan prima het één ruiken in een wijn uit de andere categorie. Dat maakt het zo leuk. En ingewikkeld.
Hoe die aroma’s nou in je wijn komen? Nu wordt het wat technischer. De fruitaroma’s zijn op moleculair niveau identiek aan de daadwerkelijke fruitgeuren. Dus de samenstelling die de geur van bijvoorbeeld aardbeien in aardbeienjam heeft, ziet er hetzelfde uit als de verbinding die de geur van aardbeienjam produceert in een glas Barbera.
Secundaire en tertiarire aromas in wijn
Secundaire aroma’s zijn (soms) aanwezig door de manier waarop de wijn gemaakt is. Bij de fermentatie worden druivensuikers omgezet in alcohol en dat zorgt voor gist in de wijn. Denk bijvoorbeeld aan geroosterd brood of brioche in een champagne (veel gist ook in de fles) of roomboter als de wijn een ‘malolactische gisting’ heeft ondergaan. Wat dat precies is leg ik in een toekomstig blog over vinificatie nog wel eens uit.
Tertiaire aroma’s vind je vooral bij een wijn die in een houten vat heeft gerijpt en daardoor vanille tonen heeft. Ook ontstaan tertiaire aroma’s door oxidatie of oudering in de fles. Het wordt ook wel het ‘bouquet’ genoemd. Kenmerken die je kunt vinden zijn bijvoorbeeld noten, karamel en leer (en ja dat is nog steeds lekker). Begin niet gelijk driftig te walsen met je glas maar ruik eerst even nadat je de wijn hebt ingeschonken. Sommige aroma’s (en dan zeker die tertiare) zijn namelijk vluchtig verdwenen. Hoe meer je walst, hoe meer je naar de primaire aroma’s gaat. Het is trouwens ook niet gek als je wijnmaatje iets anders ruikt of zelfs als jij een andere herkenning hebt bij een nieuw glas. Ons brein reageert vaak verschillend op geuren en zo bouw je langzaam een geur geheugen op.
Tertiaire aroma’s vind je vooral bij een wijn die in een houten vat heeft gerijpt en daardoor vanille tonen heeft. Ook ontstaan tertiaire aroma’s door oxidatie of oudering in de fles. Het wordt ook wel het ‘bouquet’ genoemd. Kenmerken die je kunt vinden zijn bijvoorbeeld noten, karamel en leer (en ja dat is nog steeds lekker). Begin niet gelijk driftig te walsen met je glas maar ruik eerst even nadat je de wijn hebt ingeschonken. Sommige aroma’s (en dan zeker die tertiare) zijn namelijk vluchtig verdwenen. Hoe meer je walst, hoe meer je naar de primaire aroma’s gaat. Het is trouwens ook niet gek als je wijnmaatje iets anders ruikt of zelfs als jij een andere herkenning hebt bij een nieuw glas. Ons brein reageert vaak verschillend op geuren en zo bouw je langzaam een geur geheugen op.
Wijn leren proeven
Ik hoop dat ik je met de eerste basis stappen wat handvatten heb gegeven om beter te kunnen wijn proeven wijnaroma’s en basiskennis verbeteren van wat er in je glas zit. Omdat ik je graag een compleet verhaal mee geef en het best veel is, knip ik deze blog op. Het volgende deel kun je hier terugvinden. Daar neem ik je mee in het proeven van wijn en hoe je het mondgevoel, zoetheid, zuren en textuur kunt waarnemen.
Wil jij écht meer leren over wijn? Wie weet is een wijncursus iets voor jou. In onze online wijn academy leer je op een hele laagdrempelige manier wijn proeven en leggen we het in diverse video’s van stap tot stap uit.
Kirsten van Harten
Ik deel graag mijn enthousiasme en kennis over wijn zodat anderen er wat van kunnen leren. Wie wat van wijn wil weten moet vooral veel proeven. Drinken mag ook. Zolang je er maar van geniet!
meld je aan voor de nieuwsbrief
Omdat je niets meer wilt missen
WIL JE VERDER LEZEN?
Bekijk de andere blogs
Proefnotitie: Lingua Franca Estate Chardonnay 2022
Lingua Franca is een modern wijnhuis in de Eola-Amity Hills van Oregon, een streek die wereldwijd
Ontdek de Wereld van Bourgogne Wijnen: Geschiedenis, Regio’s en Trends
Bourgogne, een van de meest prestigieuze wijnregio’s ter wereld, staat bekend om zijn verfijnde en complexe